Competition / Fundamentals – Absorbing Modernity 1914–2014
Konkurs za projekat predstavljanja Republike Srbije na 14. Međunarodnoj izložbi arhitekture u Veneciji 2014. godine
/
/
/
Dušan Stojanović, Davor Ereš, Pavle Stamenović
MATERIA
МАТЕРИЈА
MATTER
Predloženi koncept postavke srpskog paviljona konstruiše vremenski period od 100 godina arhitekture u ravan pejazaža materije.
Koncept
Pojavnost arhitekture je presečena, rasklopljena, raščlanjena i smrvljena na razmeru čestice. Postupkom mlevenja apstrahovani su oblikovni, prostorni i strukturalni elementi objekata kao i utilitarne karakteristike arhitekture. Arhitektura je absorbovana na osnovno konstitutivno svojstvo – materiju, kao kompresovanu zapreminu, težinu i boju. Arhitektura je posmatrana kroz strukturalnu jedinicu – stan, sa svim pripadajućim prostornim elementima i gradivnim materijalima. Arhitektura je izložena u redukovanom stanju materije, istovremeno oslobođena forme i otvorene za novu formu. Time se otvara polje za drugo ili novo tumačenje uslovljenosti, odredjenosti, pravilnosti i moguće projekcije.
Postupak
Postupkom mlevenja arhitektonskih elemenata dobijena je materija kao stuktura i boja, koja istovremeno i aposorbuje i ispoljava arhitektonsku formu, stil, prostorni koncept, arhitektonsku poziciju i tehnike građenja. Arhitektonski elementi (zidovi, podovi, medjuspratne tavanice, vrata, prozori …) su svedeni na ujednačenu materijalnost praha (kao korak do dematerijalizacije). Ova granična pozicija koncepta otvara mogućnost da se napravi otklon od retrospektivne tematizacije arhitekture, pomerajući percepciju arhitekture; svođenjem objekta arhitekture na materiju, omogućeno je drugo sagledavanje i tumačenje vremenskog segementa i konstitutivnih elemenata arhitekture, čime se ne negira arhitektonski i pojavni status objekta.
Svedena struktura izabranih objekata apsorbuje prostorne i formalne kontinualne promene (kako navodi Kolhas evolucije) arhitekture tokom 100 godina u istovetnu ravan materijalnosti koja je oslobođena projektovane forme. Promene konstruktivnih i prostornih koncepata arhitekture ispoljene su kroz različitu strukturu materije koja je u boji gotovo istovetna. Ona je ovim postupkom, oslobođena uslovljenosti i nužnosti, arhitektura je vraćena na početnu poziciju, u kojoj može iznova da se promišlja. Kada se materijal razbije u prah, daje mu se mogućnost za novi sastav. Prah opeke nema svojstva koja ima cigla, a svedena na česticu, opeka može da se menja.
Predmet
Selekcija objekata je formirana unutar okvira arhitekture stanovanja koja programski i po prirodi (ali i zastupljenosti) predstavlja fundament arhitektonske produkcije. Kao osnovni kriterijum za selekciju slučajeva odabrana je veličina (bigness) fizičkih objekata arhitekture. Taj aspekt posmatran je kao indikativan za osobenosti odabranog objekta arhitekture u odnosu na određeni sloj vremena u kome je izgrađen: tipičnost sklopa i plana, tehnološka i inovativnost strukture, strukturalna složenost. Kao odgovor na poziciju selektora Rema Kolhasa da je težište ‘ovog bijenala o arhitekturi, a ne o arhitektima’, arhitektonska i pojavna vrednost objekta arhitekture (i njegova veza sa autorom) pomerena je u drugi plan, a relacija veličine i arhitektonskog objekta čitljiva je kroz ulogu institucija (u različitim uređenjima) i normiranosti arhitekture.
Preliminarna selekcija uključuje 10 objekata stambene arhitekture u vremenskom rasponu od 100 godina. Objekti će biti analizirani kao materijalnost arhitektonske strukture koja se svodi na površine, zapremine i težinu. Prostorni i funkcionalni sklop objekta sveden je na proračun i relacionu zastupljenost pojedinačnih materijala i elemenata koji sačinjavaju zgradu, odnosno stan. Ovim postupkom postavlja se odnos između uslovljenosti arhitekture i arhitektonske discipline u kojoj međuspratne tavanice, fasadni zidovi, unutrašnji zidovi i pregrade, vrata, prozori i elementi konstrukcije predstavlaju rezultantu odnosa arhitektonske želje i uslovljenosti.
Projekcija
Heterogenost arhitekture i homogenost materije određuju valer kao sredstvo da se ti odnosi ispolje. Hronologija arhitekture i valer materije nisu sinhroni. Predloženim konceptom iskazuje se karakter arhitekture čija hronologija nije isključivo evolutivna. Preobražaj arhitekture ne poklapa sa tonskom progresijom materije. Ne-sinhronost vremena i promene materijalnosti otvara pitanja nove moguće arhitekture koja se nalazi izvan svih prethodnih (evolutivnih) namera.
Predložena struktura projekta:
1. Istraživački rad na sadržaju i realizaciji koncepta
2. Prostorna postavka u srpskom paviljonu
3. Katalog sa pratećim fotografijama, grafičkim prilozima i tekstovima
predložene tematske celine u katalogu (autori po pozivu): Prima materia,Materia tectonica, Estetica, Antimateria, Metonimija. Katalog če tematizovati aktuelni status arhitekture u odnosu na pitanje materijalnosti.
